Opmaat naar de verkiezingen
18 juli 2024, leestijd 6 minuten
We schrikken op van ons ontbijt door de klap van een aanrijding. Een automobiliste die mensen naar het academisch ziekenhuis heeft gebracht, zoekt een parkeerplaats. In een moment van onoplettendheid ziet zij niet dat de auto’s vóór haar stilstaan voor het verkeerslicht. Zij rijdt tegen haar voorganger aan. Haar auto is flink beschadigd. Uit de lekkende radiator ontsnapt stoom. Het is een verkeerschaos in de omgeving van het academisch ziekenhuis door het grote aantal automobilisten die naar en van het ziekenhuis rijden en in de nabije omgeving willen parkeren. Er zijn te weinig parkeerplaatsen en er is nauwelijks alternatief (openbaar) vervoer.
President Chan Santokhi publiceert een boek over de prestaties van zijn regering in de afgelopen vier jaar. Iemand die om zich heen kijkt hoeft dat boek niet te lezen om deze prestaties te beoordelen. De beloftes zijn slechts ten dele waargemaakt en er is ook veel misgegaan onder zijn leiding. Paramaribo is een stad in verval met leegstaande panden, krotwoningen, niet onderhouden (overheids)gebouwen, ongebruikte percelen en slechte straten en wegen. Er is geen ruimtelijke ordening, waardoor woningen, bedrijven en fabrieken rommelig door elkaar staan. Door de verwaarloosde infrastructuur ontstaat wateroverlast in delen van Paramaribo na overvloedige regen, waarmee het land door klimaatverandering wordt geteisterd. Het land en de voorzieningen worden met lapmiddelen in stand gehouden.
Veel Surinamers hadden verwacht dat de voormalige politieagent Santokhi een einde zou maken aan de corruptie in het land. Dat is op een teleurstelling uitgelopen. Het is een bijna onuitroeibaar verschijnsel dat mensen misbruik maken van hun machtspositie en niet handelen in het landsbelang maar in hun eigen belang of dat van hun familieleden, vrienden of politieke partij. Er wordt gekibbeld tussen coalitiepartners over de financiering van ‘hun’ ministeries en een integere minister van Grondbeleid en Bosbeheer moet plaatsmaken voor een vazal die bereid is om op slinkse wijze familie, vrienden en partijleden percelen toe te kennen. Het aanvragen en verkrijgen van een nieuw paspoort of rijbewijs duurt twee tot drie maanden, tenzij je de juiste persoon ‘iets lekkers geeft’.
Enkele vriendelijke en behulpzame omstanders bekommeren zich om de inzittenden van de auto’s die betrokken zijn bij de aanrijding. Niemand is gewond geraakt, een geluk bij een ongeluk. De bestuurders laten hun voertuigen midden op de weg staan omdat de politie eerst de situatie moet opnemen. Dat leidt tot een file en oponthoud van ander verkeer. Omdat de politie niet komt opdagen en het duidelijk is wat er is gebeurd, besluit men toch om de auto’s van de weg te halen. De defecte auto wordt van de weg geduwd en geparkeerd. Nu maar hopen dat niemand de onderdelen van de auto sloopt, wanneer de eigenaar er niet bij is.
Ondanks tegenstrijdige berichten hierover, is de afgelopen jaren de criminaliteit toegenomen. Het is minder veilig op straat, zeker in het donker en buiten het stadscentrum van Paramaribo. Ook op klaarlichte dag vinden met grof geweld gewapende overvallen en berovingen plaats. In het binnenland zijn porknokkers doelwit van criminelen. Het ontbreekt politie en justitie aan de middelen om hier adequaat tegen op te treden. Met een opleiding en een baan is amper in het dagelijks onderhoud te voorzien. Surinamers moeten in hun vrije tijd hosselen als taxichauffeur of schoonmaker om extra inkomen te verdienen. Het is altijd druk in de casino’s, waar mensen een gokje wagen maar uiteindelijk de casino-eigenaar spekken. Helaas streven meer en meer Surinamers ernaar om zo snel mogelijk rijk te worden zonder dat het daarbij uitmaakt hoe. Zij krijgen niet het goede voorbeeld. Desi Bouterse is veroordeeld tot elf jaar cel voor cocaïnehandel en tot twintig jaar cel voor betrokkenheid bij meervoudige moord, en wordt benoemd tot erevoorzitter van de NDP. Ronnie Brunswijk heeft ook een stevig strafblad. Hij is onder meer in Nederland tot acht jaar cel en in Frankrijk tot tien jaar cel veroordeeld voor cocaïnesmokkel. Brunswijk vindt zichzelf niettemin de meest integere man van Suriname.
Hoewel de huidige regering het veel beter doet dan de vorige, zijn veel Surinamers teleurgesteld in de regering-Santokhi. Het dagelijks leven is er niet beter op geworden. De koopkracht is achteruitgegaan. Pogingen om de diaspora bij de ontwikkeling van Suriname te betrekken zijn op niets uitgelopen, ondanks de mooipraterij van enkele slippendragers van Santokhi, die comfortabel in Nederland wonen. De megalomane plannen voor een brug naar Guyana en, recent, een nieuwe internationale luchthaven dichtbij Paramaribo, neemt vrijwel niemand serieus. Vicepresident Ronnie Brunswijk heeft voor het binnenland niet gebracht wat de inwoners van hem hadden verwacht. De VHP en de ABOP zullen waarschijnlijk stemmen verliezen. De oude kiesregeling werkte in het voordeel van de NDP en ABOP, doordat zij veel stemmen buiten Paramaribo en Wanica verkregen. De nieuwe kiesregeling, met evenredige vertegenwoordiging, kost de NDP en ABOP een aantal parlementszetels. Enkele kleine partijen zouden nu wel zetels kunnen verkrijgen. Vermoedelijk leidt de kritiek op de huidige regering toch tot enig herstel voor de NDP, die onder leiding van de nieuwe voorzitter afscheid zou kunnen nemen van het besmette verleden. Wie de verkiezingen gaat winnen laat zich niet voorspellen.
De dominantie van Chinezen als uitbaters van supermarkten en warenhuizen neemt zichtbaar toe. In de coronatijd hebben enkelen hun zaak moeten sluiten maar er is nu zelfs weer sprake van nieuwbouw. Hier kun je terecht voor een breed assortiment aan artikelen. Kleding van de duurste modemerken en horloges van Zwitserse makelij koop je bij de Chinees tegen spotprijzen. De kwaliteit van deze nepproducten is erbarmelijk. De grote gebouwen met twee of drie etages vragen een forse investering die niet gefinancierd lijkt te kunnen worden door de eenvoudige mensen die de winkels leiden. Het kan niet uitgesloten worden dat zij hun financiering vanuit China verkrijgen, waarmee de expansie van de Chinese invloed wordt ondersteund.
Afgezien van lokale voeding en arbeidskracht, is het leven duur. Vrijwel alle producten moeten worden geïmporteerd, soms van ver. Er is sprake van een tweedeling in de maatschappij. Een klein deel van de bevolking heeft het zeer goed. Dat blijkt uit de grote beveiligde villa’s in Paramaribo-Noord en de dure auto’s waarin sommigen rondrijden. Dit deel van de bevolking kan de dure importproducten betalen, waarvan de prijs dikwijls zelfs fors hoger is dan in Nederland. Pas wel op met de kwaliteit van de geïmporteerde voeding. De Nederlandse kartonnen verpakking is niet geschikt voor het warme, vochtige klimaat in de tropen, waardoor schimmels en mijten al in de winkels vrij spel hebben. Chocola die lang in de winkel ligt is wit uitgeslagen.
Dienstverlening door Surinaamse overheidsbedrijven is inefficiënt en ineffectief. Mensen met een nieuwe woning moeten maanden, soms jaren, wachten op aansluiting op nutsvoorzieningen als elektriciteit en water. Stroom en watervoorziening vallen af en toe uit. De kosten van bekabeld internet zijn hoog. In Suriname betaal je voor een aansluiting met 10 Mbit/s downloadsnelheid ongeveer evenveel als in Nederland voor 200 Mbit/s. De meeste mensen staan nog in de rij voor het betaalkantoor om met cash hun facturen voor elektriciteit en internet te betalen. Een krant is goedkoop in Suriname, maar heeft weinig pagina’s en tekst. Op een zaterdag telde Times of Suriname 8 pagina’s en Dagblad Suriname 16 pagina’s. De Nederlandse dagbladen Het Financieele Dagblad en het NRC van die dag omvatten met weekendbijlagen ruim 100 pagina’s. Er wordt in Suriname weinig gelezen. De import van boeken en tijdschriften ligt door de hoge kosten vrijwel stil.
Later op de dag wordt de beschadigde auto door een bergingsdienst opgehaald. Deze wordt voor reparatie naar een onderhoudsbedrijf gebracht. Hopelijk gebeurt dat snel, want Surinamers kunnen niet zonder hun auto. De vele aardige en lieve Surinamers ondergaan hun lot gelaten en troosten zich door gezelligheid met familie en vrienden, muziek, een portie en een soft. Een geluk bij een ongeluk is dat Suriname beschikt over prachtige natuur. Met een dagje naar buiten verzetten Surinamers hun gedachten. Iedereen hoopt op betere tijden, misschien na de volgende verkiezingen.
Gepubliceerd in De West