NDP blijft antwoord schuldig
6 augustus 2020, leestijd 7 minuten
Het kabinet van de nieuwe president van Suriname, Chan Santokhi, heeft een goede start gemaakt. In de eerste weken van de regeerperiode is de kennis over de stand van zaken in het land verder vergroot. De plannen van de nieuwe coalitie, die al eerder op hoofdlijnen zijn gepresenteerd, worden nu in detail uitgewerkt in concrete beleidsinitiatieven. Het is bewonderenswaardig met welk enthousiasme de nieuwe bewindspersonen aan de slag zijn gegaan en daadkrachtig vorm geven aan hun uiterst moeilijke taak, Suriname er weer bovenop helpen. Zij zijn niet benijdenswaardig. Het Surinaamse volk verwacht dat Santokhi en zijn team snel een mooi Surinaams huis bouwen op de ruïne die de vorige regering heeft achtergelaten; een ruïne die tot op het fundament is aangetast. Dat mooie huis kan er komen, maar de bouw zal veel tijd kosten en grote offers vragen van het Surinaamse volk.
Het volk heeft hooggespannen verwachtingen en hoopt dat Suriname nu eindelijk sociaal-maatschappelijk en financieel-economisch goede ontwikkelingen zal doormaken. Maar dat is niet zo snel geregeld. Daarvoor is onder meer heel veel geld nodig. De overheid heeft torenhoge schulden en moet de inkomsten verhogen en de uitgaven verlagen. Lenen kan alleen nog bij het IMF en de internationale ontwikkelingsbanken tegen strenge voorwaarden, zoals begrotingsdiscipline waardoor het huishoudboekje van de overheid op orde komt, en het doorvoeren van de hervormingen waarmee Suriname al decennia worstelt. Het moet er nu eindelijk een keer van komen: afstoten van heel veel ambtenaren, saneren van het overheidsapparaat, privatiseren of opheffen van een groot aantal parastatale bedrijven, afschaffen van subsidies op gasoline, elektriciteit en water, invoeren van btw, aanpakken van de grijze en zwarte economie etc. etc.
Om de inkomsten van de overheid te vergroten, vraagt het volk om harde aanpak van de voormalige bewindspersonen die hun functies hebben misbruikt om zichzelf schandalig te verrijken. Dat is een gerechtvaardigde eis. Alle uit fraude verkregen middelen zou de overheid moeten ontnemen. Op vergelijkbare wijze moeten lieden die illegale activiteiten ontplooien en hiermee hun inkomen verwerven zonder daarover belasting af te dragen, stevig worden aangepakt. Dat scheelt al een heleboel geld. Maar ook wanneer de overheid al deze maatregelen neemt, ontkomt zij er niet aan een hogere belastingbijdrage, een solidariteitsheffing, te vragen van diegenen die wat meer verdienen. Hoeveel dat is en vanaf welke belastingschijf de verhoging geldt, moet zorgvuldig worden afgewogen om de zwaksten in de samenleving te ontzien. Er is voortvarend en snel handelen nodig omdat Suriname het water aan de lippen staat. Sommige maatschappelijke geledingen willen bij alle besluitvorming van de overheid betrokken worden en reageren geërgerd wanneer de regering initiatieven bekend maakt waarover zij niet zijn geraadpleegd. Ik hoop dat de regering haar verantwoordelijkheid neemt en slagvaardig en daadkrachtig blijft handelen om te voorkomen dat alle goede bedoelingen stranden in de bekende bureaucratische stroperigheid en eindeloos overleg.
Het is een opsteker dat weer olie is gevonden voor de Surinaamse kust maar het Surinaamse volk moet zich daardoor niet rijk rekenen. De winning van olie en goud is een extraatje, maar daarmee verwerft het land geen welvaart. Afgezien van het feit dat de voormalige regering een deel van de opbrengsten uit olie en goud al heeft gebruikt als onderpand voor de betaling van rente en aflossing en om schulden aan de Centrale Bank van Suriname af te kopen, kunnen deze opbrengsten ook leiden tot gemakzucht en een rem op het ondernemerschap. Suriname komt pas echt tot economische bloei wanneer het grote logge overheidsapparaat wordt ontmanteld en de werknemers worden ingezet bij nieuwe sterke ondernemingen die de productie en export verhogen en de behoefte aan import doen afnemen. De baten uit olie en goud kunnen worden gereserveerd in een staatsfonds voor ontwikkelingen en investeringen op de lange termijn en hoeven niet te worden gebruikt om basisgoederen uit het buitenland aan te schaffen. Het is niet goed dat de president zijn echtgenote als vicevoorzitter zitting heeft laten nemen in de commissie Toetsing Rechtspositionele Aangelegenheden, die zich zal buigen over het grote aantal spookambtenaren en zeven-even-ambtenaren. Hoewel de functie onbezoldigd is, moet deze niet door de echtgenote van de president worden vervuld. Ik schrok van het gemak waarmee men in Suriname vervalt in nepotisme.
De regering Santokhi heeft er goed aan gedaan het volk nog eens te wijzen op de puinhopen die de vorige regering heeft achtergelaten. Tijdens een persconferentie is gewezen op de ontredderde financieel-economische situatie in het land, de hoge staatschuld van pakweg drie miljard USD, de gebrekkige administratie van de staatsschuld en de bestedingen uit het COVID-19 Noodfonds, de jarenlange achterstanden in betalingen aan bedrijven en te late betalingen van salarissen en AOV. Voor de machtsoverdracht heeft de vorige regering enkele booby traps geplaatst voor de nieuwe regering door in het eerste halfjaar van 2020 3600 nieuwe ambtenaren aan te nemen, in juni nog allerlei zinloze betaalde banen cadeau te doen aan daarvoor niet gekwalificeerde partijgetrouwen, 50% loonsverhoging toe te kennen aan alle ambtenaren en op de dag van de inauguratie 273 miljoen SRD weg te sluizen via de SPSB.
De NDP was niet blij met deze waarnemingen van de nieuwe president en beloofde, onder de kop ‘De NDP antwoordt’, de onjuiste beschuldigingen recht te zetten. De paarse partij organiseerde 5 augustus een eerste online ‘massameeting’ waar enkele partijtoppers het woord voerden. Ik was benieuwd tot welke inzichten de NDP was gekomen en nam mij voor om deze massameeting te volgen via internet. Het werd een gênante vertoning. De voormalige minister van Financiën, Gillmore Hoefdraad, was helaas verhinderd. Hij is vermoedelijk uitlandig. Er werd veel gemopperd en geklaagd door de sprekers die hun verlies bij de verkiezingen nog niet hadden verwerkt. Na anderhalf uur kon zeker niet de conclusie worden getrokken dat de NDP de in haar ogen onjuiste beschuldigingen had rechtgezet. In werkelijkheid bevestigden de sprekers het structurele falen van de partij gedurende twee regeringstermijnen en de institutionele zwakte van de NDP als de facto fanclub van de voormalige president.
Cleopatra Jessurun uitte haar ongenoegen over de wijze waarop haar COVID-team zou zijn behandeld door de nieuwe regering. Op kinderachtige wijze wees zij op de stijging van het aantal COVID-gevallen na de machtsoverdracht, alsof er ook maar enig causaal verband zou bestaan tussen de toename van het aantal besmettingen en het aantreden van de nieuwe regering. Met een eenvoudige opsomming van uitgaven probeerde zij tevergeefs te weerleggen dat er geen deugdelijke administratie zou zijn bijgehouden van de bestedingen uit het COVID-19 Noodfonds. Ondertussen circuleren op social media stukken waaruit blijkt dat de voormalige directeur van het ministerie van Volksgezondheid medio juli, op de valreep, een mooi stuk grond voor tuinbouwdoeleinden toegewezen heeft gekregen.
Na het opstappen van André Misiekaba, leek het de NDP goed om Silvana Afonsoewa, voormalig parlementslid, een praatje te laten verzorgen om daarmee de achterban in het binnenland te vertegenwoordigen. Zij erkende de fouten die binnen de partij zijn gemaakt waardoor het aantal zetels in het parlement daalde van 26 naar 16. Er is veel werk te doen voor de partij volgens Afonsoewa. Haar constatering dat de NDP als enige partij vertegenwoordigd is met ten minste één zetel namens elk district leidde tot een komische situatie op de Facebookpagina van Apintie tv. Een kijker maakte de opmerking dat er dus in elk district domme mensen zijn en er nog veel werk te doen is.
De voormalige vicepresident Ashwin Adhin maakte zich boos over de opmerking van Santokhi dat onduidelijk is waar de NDP-regering al het geld aan uitgegeven heeft. Met een rommelige presentatie wees hij op de grote bedragen die aan lonen en salarissen zijn uitbetaald, de grootste kostenpost voor de overheid. Daarmee bevestigde hij onbedoeld dat het overheidsapparaat onder de NDP-regering weer verder is uitgedijd door nepotisme en vriendjespolitiek. Suriname heeft ongeveer tweemaal zoveel ambtenaren per hoofd van de bevolking dan nodig is. Omdat Santokhi tijdens de persconferentie wees op het a la dol lenen door de voormalige minister van Financiën, merkte Adhin cynisch op dat de nieuwe regering nu zelf ook leent. Dat kan vanzelfsprekend niet anders omdat de vorige regering een failliete boedel heeft achtergelaten en de nieuwe regering noodzakelijkerwijs moest onderhandelen over herstructurering van de obligatielening die Oppenheimer heeft geplaatst. Adhin probeerde de kritiek op de administratie van de leningen te weerleggen door te verwijzen naar de website van het Bureau voor de Staatsschuld, alsof dat lijstje met leningen een administratie is.
De bijeenkomst werd meerdere keren onderbroken door een muzikaal intermezzo. De NDP lijkt niet in staat om een serieuze inhoudelijke politieke bijeenkomst te organiseren zonder daarbij te vervallen in volkse feestsfeer. De zoveelste onderbreking gaf mij de gelegenheid om een goed glas wijn in te schenken om daarmee de verdere sessie door te kunnen komen.
Desi Bouterse verzorgde het laatste praatje. Ook hij gaf ruiterlijk toe dat de NDP fouten heeft gemaakt en weerlegde niet een enkele constatering die Santokhi eerder deed. Terwijl hij zijn best deed om zeer ernstig te kijken, deelde hij mede gechoqueerd en verbouwereerd te zijn over de nieuwe president en vicepresident. De nieuwe regering is zeer verbaasd over de financiële chaos die zij aantrof maar volgens Bouterse was dit de gewoonste zaak van de wereld. Al sinds het rampjaar 2016 was de voormalige regering voornamelijk bezig om met geld te schuiven om de salarissen te kunnen betalen. Daarbij werd veelvuldig geleend en de nodige creativiteit aan de dag gelegd om de financiële gaten te dichten. ‘Wij hebben het schuiven met geld verheven tot kunst’, stelde Bouterse. Daarom is Hoefdraad waarschijnlijk op de vlucht. Omdat de nieuwe regering het grote aantal aanstellingen met beschikkingen in de afgelopen maanden tegen het licht wil gaan houden, dreigde Bouterse met de inzet van een leger juristen. Dat is kennelijk het revo-socialisme dat de voormalige president voor ogen heeft, terwijl de nieuwe regering volgens hem een kapitalistische aanpak hanteert, daarbij geleid door het buitenland. In plaats van te klagen in Ocer en te dreigen met juristen, had Bouterse zijn zetel in het parlement moeten accepteren. Daar worden de debatten over deze onderwerpen gevoerd.
De NDP verwijt de nieuwe regering nu al dat zij in twee weken niet voor elkaar krijgt, wat de NDP in 10 jaar niet heeft gerealiseerd. Het is de NDP tijdens de online massameeting ‘De NDP antwoordt’ niet gelukt om de vermeende beschuldigingen van de nieuwe regering te weerleggen. De NDP blijft het antwoord schuldig. En de enorme sommen geld ook.
Gepubliceerd in De West