De strafeis tegen Ginmardo Kromosoeto
28 mei 2021, leestijd 6 minuten
Hoofdofficier van Justitie Cynthia Klein eist een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van vijf jaar en een boete van SRD 150.000 of een jaar extra celstraf tegen Ginmardo Kromosoeto, ex-directeur van de Surinaamse Postspaarbank (SPSB). Hij zou tezamen met ex-minister van Financiën Gillmore Hoefdraad, ex-directeur Legal, Compliance & International Affairs van de Centrale Bank van Suriname (CBvS) Faranaaz Hausil, ex-governor van de CBvS Robert van Trikt, managing partner van Orion Assurance & Advisory Ashween Angnoe, en consultant Robert Putter, de CBvS en de Staat hebben benadeeld. Kromosoeto wordt verdacht van oplichting, verduistering, overtreding van de Bankwet en de Anticorruptiewet en deelneming aan een criminele organisatie. Hoe is het zover gekomen?
Kromosoeto voltooit de opleiding M.O.-A aan het Instituut voor de Opleiding van Leraren. Hij studeert elektrotechniek en later rechten aan de Anton de Kom Universiteit. Kromosoeto doceert van 2002 tot 2010 aan de Anton de Kom Universiteit en van 2004 tot 2010 aan het Instituut voor de Opleiding van Leraren en het Polytechnic College Suriname. Hij is in de regering-Bouterse van augustus 2010 tot mei 2012 minister van Arbeid, Technologische Ontwikkeling en Milieu en van mei 2012 tot juni 2013 minister van Ruimtelijke Ordening, Grond- en Bosbeheer. Kromosoeto en minister Ramon Abrahams van Openbare Werken, stappen in juni 2013 op. De ministers werden bekritiseerd vanwege hun beleid en vermeende corruptie. In januari 2015 wordt Kromosoeto aangesteld als directeur van de staatsbank SPSB.
In 2018 en begin 2019 zouden medewerkers van de bank leidinggevenden en de raad van commissarissen hebben gewezen op misstanden. Het zou gaan om oneigenlijke mutaties op de rekening van de Staat en leningen aan regeringsgezinde partijen, die niet worden terugbetaald. Corrigerende acties van de leidinggevenden blijven uit. Drie vermeende klokkenluiders worden in mei 2019 door de directie op non-actief gesteld vanwege ‘schending van het bankgeheim’ en ‘diefstal van bedrijfsinformatie’. Vakbonden eisen dat de CBvS en de procureur-generaal met een forensisch accountant onderzoek doen en dat Kromosoeto op non-actief wordt gesteld. De bonden eisen voorts dat de geschorste medewerkers weer aan de slag gaan en dat klokkenluiders worden beschermd.
De mogelijke malversaties bij de SPSB leiden tot onrust binnen de samenleving. President Bouterse overlegt op 13 mei 2019 op het presidentieel paleis met de ministers van Financiën en Justitie en Politie, de procureur-generaal, de governor van de CBvS, en de regeringscommissaris bij de CBvS. Documenten van de bank die in de publiciteit zijn gekomen, worden voor onderzoek beschikbaar gesteld aan de procureur-generaal. Minister Hoefdraad geeft de Centrale Landsaccountantsdienst (CLAD) en accountantskantoor Lutchman & Co de opdracht om, tezamen met een forensisch accountant, de vermeende misstanden te onderzoeken. Kromosoeto en enkele andere leidinggevenden worden met verplicht verlof naar huis gestuurd.
De klokkenluiders laten van zich horen. De SPSB zou in de greep zijn van een ‘corrupte bende’. Volgens de klokkenluiders heeft een aan de NDP gelieerde bedrijvengroep, grote invloed op de besluitvorming bij de bank. Er wordt samengespannen met een hooggeplaatste functionaris bij de SPSB en een projectmanager van een woningbouwproject. De grote baas van de bedrijvengroep is tevens adviseur op het Kabinet van de President. Personen die een hypothecaire lening willen opnemen bij de SPSB worden gedwongen om hun woning te laten bouwen door deze bedrijvengroep. Opdrachten van ministeries die door de SPSB worden gefinancierd, worden naar deze bedrijvengroep geleid. De bank zou renteloze leningen verstrekken aan de bedrijvengroep en failliete boedels financieren. De regering zou willens en wetens medewerking verlenen aan deze corrupte handelingen om bevriende partijen te bevoordelen, ten nadele van de bevolking.
Dagblad De West hoopt dat deze zaak wordt onderzocht door een extern en niet manipuleerbaar accountantskantoor. Eind juni 2019 meldt de krant dat taal nog teken is vernomen over het onderzoek naar de vermeende grootschalige malversaties die een shockeffect veroorzaakten in de samenleving. De West vindt het onjuist dat Lutchman & Co de opdracht tot onderzoek is gegeven omdat Michael Lutchman sinds 2016 de accountant is van de SPSB, gelieerd is aan de overheid en een boezemvriend zou zijn van Van Trikt. De West sluit niet uit dat het onderzoek niet zal voldoen aan internationale standaarden, dat een halfslachtig rapport zal worden afgeleverd en dat de zaak wordt geseponeerd. Het onderzoek zou volgens De West door een onafhankelijke partij moeten worden uitgevoerd.
Medio oktober 2019 laat vakbondsleider Robbie Berenstein weten geen vertrouwen te hebben in het onderzoek door de CLAD en Lutchman & Co. Deze partijen zijn voor de bond niet geloofwaardig. De procureur-generaal zou gebrekkig worden geïnformeerd waardoor het onderzoek wordt bemoeilijkt. Het onderzoek door de CLAD en Lutchman & Co wordt volgens de bond niet volgens de afspraken uitgevoerd en deelonderzoeken worden door de minister van Financiën gedirigeerd en beïnvloed.
Begin februari 2020 wordt governor Van Trikt naar huis gestuurd. Zijn positie is niet langer houdbaar vanwege vermeende misstanden bij de CBvS, zoals de aankoop van onroerend goed van de Staat via rekeningen bij de SPSB en bevoordeling van Orion Assurance & Advisory, waarvan hij partner is. Hij wordt kort daarna gearresteerd. Later worden ook Angnoe en Hausil opgepakt. Hoefdraad draagt Lutchman voor als nieuwe governor. Vakbondsleider Berenstein heeft geen vertrouwen in Lutchman. Het onderzoek bij de SPSB wordt volgens hem opzettelijk vertraagd door Lutchman. Omdat Lutchman sinds 2016 de accountant is van SPSB is volgens Berenstein sprake van een ‘conflict of interest’. Hij is van mening dat het vertrouwen niet wordt hersteld door de inschakeling van Lutchman en vraagt zich af hoe Hoefdraad zoveel macht kan hebben dat de president zelfs niet ingrijpt.
De raad van toezicht van de SPSB geeft medio mei 2020 de leiding van de bank weer in handen van Kromosoeto. Na bestudering van de onderzoeksrapporten van de accountants heeft de raad de minister van Financiën en de regering geadviseerd Kromosoeto in ere te herstellen. Uit de rapporten van de accountants zijn volgens de raad geen strafrechtelijk vervolgbare misstanden gebleken. De raad is wel van mening dat geconstateerde administratieve onvolkomenheden moeten worden aangepakt om herhaling te voorkomen. Columnisten van de Suriname Herald, Sunil Sookhlall en Kries Mahabier, nemen met verbazing kennis van het nieuws omdat er nog een justitieel vooronderzoek loopt met betrekking tot de vermeende malversaties bij de bank. Volgens hen heeft Hoefdraad uit angst voor de onderzoeksbevindingen een ‘mati’ van Hoefdraad en Van Trikt de opdracht gegund.
In augustus 2020 blijkt dat Hoefdraad op 10 juli 2020, kort voor de machtsoverdracht aan de nieuwe regering, de SPSB opdracht heeft gegeven om SRD 272,9 miljoen over te maken naar de rekening van een woningbouwfonds. Op 16 juli 2020, de dag van de inauguratie van de nieuwe president, heeft Kromosoeto de transactie geaccordeerd. Op 13 augustus 2020 wordt Kromosoeto opgepakt, onder meer op verdenking van deelname aan een criminele organisatie, gekwalificeerde verduistering en oplichting. Hij wordt ontslagen als directeur van de SPSB. Raadslieden doen meermalen een verzoek tot vrijlating van Kromosoeto, Van Trikt, Angnoe en Hausil. Deze verzoeken worden telkenmale door de rechter afgewezen.
Tijdens rechtszittingen betoogt Kromosoeto dat hij blindelings instructies van Hoefdraad heeft uitgevoerd. Hij is niet nagegaan of de regels zijn nageleefd omdat de opdrachten door Hoefdraad in zijn functie van minister zijn verstrekt. Kromosoeto is van mening dat hij niets fout heeft gedaan maar voor het karretje van de minister is gespannen. Hij heeft daardoor voorschotten verstrekt aan de Staat die niet werden afgelost. Tijdens de zitting in februari 2021 worden details uit de doeken gedaan over transacties in onroerend goed voor de Staat en de betrokkenheid van een Nederlandse adviseur Robert Putter daarbij, die declaraties indiende bij de bank. Volgens de officier van justitie heeft Kromosoeto strafbare feiten gepleegd. Zijn raadsman stelt dat hij geen enkel strafbaar feit heeft gehoord. Kromosoeto is van mening dat hij heeft gehandeld als een goede huisvader maar erkent ook dat hij beter had moeten weten.
Minister Armand Achaibersing van Financiën en Planning gooit in april 2021 olie op het vuur. Hij stelt de aankoop van een Cessna-vliegtuig in juli 2017 met gelden van de Staat via de SPSB aan de orde. Er werd USD 443.685 voor betaald. Naar aanleiding van vragen is daarna USD 220.000 teruggestort. Het openbaar ministerie, de rechter-commissaris, en de CLAD gaan onderzoek doen. Tijdens een zitting eind april 2021 ontkent Kromosoeto weer dat hij heeft deelgenomen aan een criminele organisatie. Hij meent niet schuldig te zijn aan valsheid in geschrifte, noch de wet te hebben overtreden. Hij had als directeur van de bank naar zijn mening wel scherper moeten opletten. Hij wilde te graag medewerking verlenen aan de regering zodat het goed zou gaan in het land.
Op 13 maart 2015, kort na zijn aanstelling als directeur van de SPSB, verstuurt Kromosoeto een tweet met de tekst ‘Acting like a banker’. Het Openbaar Ministerie eist 25 mei 2021 vijf jaar gevangenisstraf en SRD 150.000 boete, subsidiair een jaar hechtenis. Bankieren is geen toneelstuk.
Gepubliceerd in De West