Meer zetels naar stadspartijen
24 juli 2024, leestijd 3 minuten
Suriname gaat in mei 2025 weer naar de stembus. De stemgerechtigden kiezen dan onder meer nieuwe leden voor het parlement, De Nationale Assemblée. De voorbereidingen voor de verkiezingen zijn in gang gezet. Niet alleen wordt de benodigde organisatie door de overheid opgetuigd, ook de politieke partijen en hun achterban ontplooien initiatieven die tot een voor hen goede verkiezingsuitslag moeten leiden.
De Kiesregeling is aangepast, nadat het Constitutioneel Hof de rechtsvraag van advocate Serena Muntslag-Essed of de artikelen 9 en 24 van de Kiesregeling strijdig zijn met de Grondwet en toepasselijke Verdragen, bevestigend had beantwoord. De belangrijkste wijziging is dat zetels voor De Nationale Assemblée niet meer volgens een vaste verdeling per district worden toegekend maar landelijk. Daarbij wordt het stelsel van evenredige vertegenwoordiging bij grootste gemiddelden[1] met voorkeurstemmen gehanteerd.
De politieke partijen met de grootste aanhang in de districten in het binnenland, dus buiten Paramaribo en Wanica, werden bevoordeeld door de oude kiesregeling, de stadspartijen werden benadeeld. Door de sterke bevolkingstoename in de afgelopen decennia in Paramaribo en Wanica, was daar een groot aantal stemmen nodig voor een zetel, terwijl in de dunbevolkte districten in het binnenland met een beperkt aantal stemmen al een zetel kon worden binnengehaald. Het effect van de nieuwe kiesregeling is zichtbaar gemaakt in een tabel.
| Partij | Uitslag 2020 | Nieuwe regeling | Verschil | ||
| VHP | 20 | 21 | 1 | ||
| NDP | 16 | 13 | -3 | ||
| NPS | 3 | 6 | 3 | ||
| ABOP | 8 | 5 | -3 | ||
| PL | 2 | 3 | 1 | ||
| HVB | 0 | 1 | 1 | ||
| BEP | 2 | 1 | -1 | ||
| A20 | 0 | 1 | 1 | ||
| 51 | 51 | 0 |
In deze tabel is weergegeven hoeveel zetels de politieke partijen bij de verkiezingen in 2020 hebben behaald, en hoeveel zetels zij hadden behaald als de nieuwe Kiesregeling toen al van toepassing zou zijn geweest. Politieke partijen die in 2020 geen zetels hebben behaald en ook geen zetels hadden behaald als de nieuwe Kiesregeling toen al van toepassing zou zijn geweest, zijn niet in de tabel opgenomen.
De NPS heeft relatief veel aanhang in de stadsdistricten Paramaribo en Wanica en werd naar verhouding het meest benadeeld door de oude Kiesregeling. Onder de nieuwe Kiesregeling zou de NPS maar liefst tweemaal zo veel zetels hebben gehad, niet drie maar zes. De NDP, de ABOP en de BEP hebben relatief veel aanhang in het binnenland, buiten de stadsdistricten. Zij zouden onder de nieuwe Kiesregeling respectievelijk drie zetels, drie zetels en één zetel minder hebben gehad. De NPS zou dus onder de nieuwe Kiesregeling meer zetels in het parlement hebben ingenomen dan de ABOP. De VHP en de PL zouden onder de nieuwe Kiesregeling één zetel meer hebben verkregen. De HVP en de A20 werden in 2020 niet in het parlement verkozen. Onder de nieuwe Kiesregeling zouden beide partijen één zetel hebben gehad.
Het effect van de nieuwe Kiesregeling op de zetelverdeling in 2020 is een verschuiving van zeven zetels van partijen met veel aanhang in het binnenland naar de stadspartijen. Het voorgaande zegt vanzelfsprekend niets over de te verwachten uitslag bij de verkiezingen in 2025. De partijen met veel aanhang in de stadsdistricten Paramaribo en Wanica mogen evenwel rekenen op een positief effect van de nieuwe Kiesregeling. De partijen met veel aanhang in het binnenland worden niet langer bevoordeeld door het oude districtenstelsel.
Gepubliceerd in De West
[1] Ten tijde van een artikel dat ik eerder schreef was deze verdeling van restzetels nog niet bekend.