Eenakter over onbehoorlijk bestuur
2 september 2022, leestijd 5 minuten
De algemene vergadering van aandeelhouders van Hakrinbank op 30 en 31 augustus – inderdaad, het werd nachtwerk – is ontaard in een ordinaire machtsgreep van enkele aandeelhouders, vermogende ondernemers die de bank gebruiken voor hun eigen belangen. Alle regels zijn met voeten getreden. Een kleine meerderheid van de aandeelhouders stemde in met het jaarverslag over 2020, Assuria en Staatsolie om goede redenen niet. Het staat er goed, 2020, want door de invoering van International Financial Reporting Standards heeft de verslaglegging onacceptabele vertraging opgelopen. Dat was zeker niet het grootste probleem voor de bank, die wordt geplaagd door onbehoorlijk bestuur, een omvangrijke fraude en een directeur die wordt beticht van seksueel overschrijdend gedrag. De president-commissaris en de directeur snoeren criticasters te mond.
Een algemene vergadering van aandeelhouders is in ontwikkelde landen een gemoedelijke bijeenkomst. Beschaafde dames en heren overleggen over het reilen en zeilen van een onderneming waarin zij hebben geïnvesteerd. De vergaderregels en bevoegdheden van betrokkenen zijn vastgelegd in wetten, statuten en codes voor goed ondernemingsbestuur. Iedereen houdt zich daaraan. Tijdens de vergadering worden de ontwikkelingen over het afgelopen jaar en de jaarcijfers besproken. De aandeelhouders stemmen doorgaans in met het jaarverslag en verlenen het bestuur decharge voor het gevoerde beleid. Andere agendapunten kunnen zijn de benoeming of het ontslag van directieleden en commissarissen en besluiten over fusies, overnames, uitgifte van aandelen of statutenwijziging. Onder het genot van een hapje en een drankje praat men geanimeerd na over de vergadering en andere ontwikkelingen.
Zo ging het niet bij de aandeelhoudersvergadering van Hakrinbank. Het hele jaar al gonst het van geruchten en aantijgingen over seksueel overschrijdend gedrag door de directeur. De aangiftes door betrokkenen hebben niet geleid tot actie van het Openbaar Ministerie omdat de benodigde wetgeving nog niet zou zijn aangenomen. Slachtoffers van seksueel molest zijn hiermee in Suriname vogelvrij verklaard. Kritische mensen binnen de bank die ervoor moeten zorgen dat de regels worden nageleefd worden vervangen door loyalisten zonder vereiste competenties, die de directie geen strobreed in de weg leggen bij het wanbeleid. De president-commissaris zou naar verluidt, tot ergernis van andere commissarissen, autoritair hebben ingegrepen en de directeur als zijn protegé voor schorsing of ontslag willen behoeden. Je vraagt je af welk belang hij daarbij heeft of zij daarbij gezamenlijk hebben. Een verzoek van aandeelhouders om onafhankelijk onderzoek – ook naar de gedragingen van de president-commissaris in deze casus – en voorlopige schorsing van de directeur, wordt niet gehonoreerd. De Staat als grootaandeelhouder en de Centrale Bank van Suriname grijpen evenmin in en laten de bank doormodderen met een besmeurde reputatie.
De aandeelhoudersvergadering van Hakrinbank verliep chaotisch en duurde zeven uur. Alleen dat al bewijst de incompetentie van de president-commissaris. Kandidaten voor bestuurlijke posities en een zittende commissaris, allen voor zover bekend met een goede reputatie en van onbesproken gedrag, hebben zich tijdens de vergadering of erna teruggetrokken omdat zij niet langer geassocieerd willen worden met het wanbeleid bij de bank. Men beklaagt zich over de gebrekkige informatievoorziening door de directie aan de raad van commissarissen en betwijfelt de integriteit van de president-commissaris. Het verloop van de vergadering en de wijze waarop de president-commissaris deze leidt, wordt verafschuwd en beschimpt. Procedurevoorstellen van aandeelhouders om de vergadering in goede banen te leiden, werden simpelweg van tafel geveegd.
Een belangrijk breekpunt was de wijze waarop kandidaten voor benoeming als commissaris werden voorgedragen. Enkele aandeelhouders stelden voor om de benoeming van nieuwe leden te verdagen naar een andere speciaal daarvoor bijeen te roepen vergadering. Dat voorstel werd afgewezen. Daardoor kon later in de vergadering de benoeming van kandidaten namens enkele aandeelhouders, de grote ondernemers die de bank in hun grip hebben, met steun van de Staat worden doorgedrukt. Gerenommeerde aandeelhouders Assuria en Staatsolie keurden mede hierom het jaarverslag over 2020 niet goed. Dat is een enorme blamage voor het bestuur van de bank. Het argument van sommige aandeelhouders dat zij het verslag volgens International Financial Reporting Standards niet goed begrepen is niet steekhoudend, maar er had voldoende tijd ingeruimd moeten worden voor vragen en uitleg. Door de zwakke solvabiliteit kan geen dividend worden uitgekeerd. Dat drukt de stemming onder aandeelhouders vanzelfsprekend.
Assuria is het meest expliciet in de onderbouwing van het onthouden van haar decharge. Naar de mening van Assuria werd de vergadering ondemocratisch geleid door de president-commissaris en werd aandeelhouders door hem en de directeur de mond gesnoerd. De president-commissaris weigerde een motie over het vermeende seksueel molest door de directeur in behandeling te nemen en deed dat pas toen veel aandeelhouders al naar huis waren. Toen werd de motie afgewezen, ook door de Staat. Het ontbrak volgens Assuria aan integer ondernemerschap en prudent beleid in de aansturing en de besluiten van de vergadering.
De Belangengroep Verontruste Aandeelhouders Hakrinbank N.V. spreekt inmiddels over de grootste – virtuele – bankroof ooit in Suriname, die met medewerking van de regering plaatsvond. Een handjevol kapitaalkrachtige personen en entiteiten heeft volgens de belangengroep na de oneigenlijke benoemingen, met vijf van de zeven commissarissen volledige controle gekregen over Hakrinbank. Volgens meerdere aandeelhouders had de president-commissaris de vergadering zelfs niet mogen leiden, omdat hij na zijn termijn nimmer in die functie is herbenoemd. Door zijn toedoen en de tegenstem van de Staat is het voorstel om onderzoek te doen naar de ongewenste gedragingen van de directeur niet gehonoreerd. Omdat de regering de schijn wekt er kennelijk geen behoefte aan te hebben om een mogelijke schending van de integriteitscode door de directeur te laten onderzoeken en te bestraffen, wil men de president daarop aanspreken.
Deze eenakter, het lijkt een goedkope klucht, is een schrijnend voorbeeld van hoe het niet moet. De belangen van klanten van de bank, personeel, aandeelhouders en andere belanghebbenden, worden geschoffeerd. Het koppel president-commissaris en directeur zijn de twee handen op één buik die het altijd met elkaar eens zijn, elkaars plannen verdedigen, en samenspannen ten koste van anderen, de rechtmatige belanghebbenden van de bank. De president-commissaris en de directeur zijn in de greep van een kleine groep kapitaalkrachtige ondernemers die de bank in hun macht hebben. Wanneer dat nodig is hakken zij er gezamenlijk met de botte bijl op in om hun belangen veilig te stellen.
Het zou nog niet zo erg zijn wanneer dit scenario zich alleen voordoet bij Hakrinbank, als afzonderlijke casus, al is dit naar grootte de tweede bank van Suriname. De situatie is symptomatisch voor heel Suriname, daar waar de politiek en enkele kapitaalkrachtige ondernemers hun invloed doen gelden. De regering, het parlement en een groot deel van het bedrijfsleven worden sterk beïnvloed en vaak gedomineerd door personen met een strafblad en personen die het niet zo nauw nemen met integriteit. Zij komen, goedschiks of kwaadschiks, alleen op voor hun eigen belang en dat van hun naasten of hun achterban. Zij zorgen ervoor dat familieleden en relaties hoge functies krijgen, zoals wij dat ook bij Hakrinbank hebben gezien, om hun eigen belangen veilig te stellen. De regering-Santokhi heeft hierin gedurende twee jaar geen merkbare verandering teweeggebracht. Het gewone volk is hiervan de dupe. Goed ondernemingsbestuur is in Suriname een zeer kleine stip aan een heel ver verwijderde horizon. Voorlopig is het graaien wat je graaien kan.
Gepubliceerd in De West