Nieuw monetair beleid
6 juni 2021, leestijd 4 minuten
De Centrale Bank van Suriname hanteert vanaf maandag 7 juni 2021 flexibele wisselkoersen. De Centrale Bank bepaalt driemaal per dag de gemiddelde wisselkoersen die bij transacties van algemene banken en wisselkantoren tot stand komen, rond 10.00 uur, 12.30 uur en 15.00 uur, en streeft naar een platform voor de valutahandel voor banken en wisselkantoren. De inflatie zal worden beteugeld door de geldhoeveelheid in Surinaamse dollars te verminderen. De beoogde omvang en de samenstelling van de geldhoeveelheid zullen worden vastgesteld in relatie tot de verwachte groei van de economie en beheersing van de inflatie. Monetaire financiering is niet langer toegestaan.
De Centrale Bank maakt ook gebruik van andere mogelijkheden om de monetaire situatie te stabiliseren. Zij verkoopt vreemde valuta en biedt aantrekkelijke rentes aan algemene banken om SRD’s op deposito te plaatsen. Hierdoor wordt de koers van de SRD ondersteund en neemt de geldhoeveelheid in SRD af. Deze maatregelen zijn het resultaat van een hervormingsplan dat met het IMF is overeengekomen. Een soortgelijk plan kwam Suriname ook in 2016 met het IMF overeen, maar de toenmalige regering heeft zich niet aan de afspraken gehouden. Vermoedelijk wordt een belangrijk deel van de IMF-steun gebruikt om de balans van de Centrale Bank te versterken, omdat deze in de afgelopen jaren grote verliezen heeft geleden, technisch failliet is en nauwelijks deviezenreserves heeft.
Begin 2016 was de officiële koers van de Amerikaanse dollar ongeveer 4 SRD. De straatkoers lag daar ruim boven. De financieel-economische situatie was toen al slecht. Daarom stapte de regering naar het IMF. In april 2016 werd technische overeenstemming bereikt over een steunprogramma van USD 478 miljoen. Suriname zou onder meer de wisselkoersen vrij laten en gasoline, water en elektriciteit niet langer subsidiëren. De vrije koers van de USD zou naar verwachting stijgen naar 10 SRD. De regering was bang dat het volk haar zou wegsturen en hield zich daarom niet aan de afspraken. Het IMF staakte het steunprogramma na de eerste tranche. De Centrale Bank probeerde daarna de koers te stabiliseren met valutaveilingen en andere geforceerde maatregelen. De officiële USD-koers nam in 2016 toe tot ruim 7 SRD. Het wanbeleid van de vorige regering leidde uiteindelijk tot de driemaal zo hoge USD-koers van vandaag, ongeveer 21 SRD.
Zoals inmiddels duidelijk is, werd het verkwistende beleid van de vorige regering gefinancierd met leningen bij de Centrale Bank, de algemene banken, beleggers in de staatsobligaties, internationale financiële instellingen, bevriende landen, leveranciers en andere crediteuren. Hierdoor leefde Suriname jarenlang op krediet en kwam er te veel geleend geld in omloop. Er werd geld uitgegeven dat nog niet was verdiend. Daardoor werd de SRD vrijwel waardeloos. De Centrale Bank en de regering stelden alles in het werk om de waarde van de SRD kunstmatig hoog te houden, maar uiteindelijk wordt daar een prijs voor betaald door exporteurs, de overheid of de Centrale Bank en uiteindelijk door de consument en de belastingbetaler.
Is het leuk dat de Centrale Bank nu in overleg met het IMF deze drastische maatregelen neemt? Nee, het leven wordt voor veel Surinamers weer duurder. De regering zal de allerzwaksten in de samenleving moeten ondersteunen. Is het nodig dat de Centrale Bank deze drastische maatregelen neemt? Jazeker, dat is nodig. Vergelijk Suriname met een persoon die ziek is geworden door een ongezonde levensstijl. In 2016 was de diagnose van het IMF dat de patiënt met medicijnen geholpen kon worden maar ook de levensstijl drastisch moest wijzigen om er weer bovenop te komen. Veel Surinamers werden boos op de regering en het IMF, omdat zij zuiniger moesten zijn, niet meer allemaal bij de overheid mochten werken, meer productief moesten worden en niet langer op krediet konden leven. Door opportunisme gedreven, wees de vorige regering het IMF de deur en ging op de oude voet verder.
De tweede regeerperiode van de regering-Bouterse werd gekenmerkt door meer van hetzelfde. Corruptie, verspilling, bevoordeling van bevriende partijen, uitholling van organisaties en instituten, een veel te groot en inefficiënt overheidsapparaat, verlieslatende parastatale bedrijven, subsidies op ziektekosten, pensioenen, gasoline, elektriciteit en water, een grote parallelle economie, en lenen, lenen, lenen … De patiënt verbeterde zijn levensstijl niet maar ging nog ongezonder leven. Inmiddels ligt de patiënt op de intensive care. De behandeling zal ingrijpend worden, waarschijnlijk een levensreddende operatie. De patiënt kan het leuk vinden of niet, maar deze behandeling is noodzakelijk.
De maatregelen van de Centrale Bank dragen bij aan het herstelproces, maar er is veel meer nodig. Dat heeft de regering in het herstelplan uitgebreid uit de doeken gedaan. Het vrijgeven van de wisselkoers en het verminderen van de geldhoeveelheid in SRD, zullen bijdragen aan stabilisering van de waarde van de SRD, vermindering van de inflatie en ontwikkeling van de economie. Voorlopig is de Centrale Bank genoodzaakt om zich te richten op het afromen van de geldhoeveelheid door overtollige middelen aan te trekken. De oorzaak van de grote geldhoeveelheid is de kolossale overheidsschuld. Door het ongelimiteerde leengedrag van de vorige regering is veel geleend geld in de economie gepompt. Het zal jaren duren om de staatsschuld tot een redelijk bedrag terug te brengen. De overheid moet hiervoor meer inkomen genereren, de uitgaven drastisch reduceren en zich dit keer wel houden aan de afspraken met het IMF. Dat dit nodig is, is niet de schuld van het IMF maar van de vorige regering.
Gepubliceerd in De West